DNA'dan Yemek Tabağına Nasıl Yediğimizin Bilimi

II. Beslenmenin önemi

III. Değişik gıda türleri

IV. Doğru oranda gıda iyi mi alınır?

V. Hayatın değişik evrelerinde beslenme

VI. Muayyen esenlik koşullarına yönelik beslenme

VII. Bütçenize müsait sıhhatli beslenme

VIII. Sıhhatli beslenme ipuçları

IX. Yaygın beslenme mitleri

Sık Sorulan Sorular

Antet	Özellikler
DNA	Genetik kod, veraset, genler
Beslenme biyokimyası	Besinler, metabolizma, hazım
Bilim	Deneyler, araştırmalar, kanıtlar
Yemek	Malzemeler, pişirme, tat
Rejim	Sıhhatli beslenme, beslenme, kilogram kaybı

II. Beslenmenin önemi

Beslenme, genel sağlığımız ve refahımız için eğer olmazsa olmazdır. Vücuda muntazam emek harcaması için gerekseme duyduğu enerji, gelişme ve tamir şeklinde gıdaları sağlar. Sıhhatli bir rejim, kalp hastalığı, nüzul, tip 2 diyabet ve birtakım kanser türleri şeklinde kronik rahatsızlıkları önlemeye destek olabilir.

Besinlerin ana türleri karbonhidratlar, proteinler, yağlar, vitaminler ve minerallerdir. Karbonhidratlar vücudumuzun ana enerji deposudur. Proteinler dokuları kurmak ve onarmak için gereklidir. Yağlar enerji depolamak, vücudu izole etmek ve organları korumak için gereklidir. Vitaminler ve mineraller metabolizmayı ve bağışıklık fonksiyonunu tanzim etmek şeklinde muhtelif vücut işlevleri için gereklidir.

İhtiyacımız olan gıdaları almak için bütün gıda gruplarından muhtelif yiyecekler yiyecek önemlidir. Amerikalılar İçin Beslenme Kılavuzları bol bol meyve, sebze, tam tahıl ve azca yağlı süt ürünleri yememizi öneriyor. Ek olarak doymuş ve trans yağ, kolesterol, ilave tuz ve şeker alımımızı da sınırlamalıyız.

III. Değişik gıda türleri

Vücudumuzun muntazam emek harcaması için gerekseme duyduğu altı değişik gıda türü vardır: karbonhidratlar, proteinler, yağlar, vitaminler, mineraller ve su.

Karbonhidratlar vücudumuzun ana enerji deposudur. Ekmek, makarna, pirinç ve meyveler şeklinde besinlerde bulunurlar.

Proteinler dokuların inşası ve onarımı için gereklidir. Et, balık, kümes hayvanları, fasulye ve kuruyemiş şeklinde yiyeceklerde bulunurlar.

Yağlar enerji depolamak, vücudumuzu izole etmek ve organlarımızı korumak için önemlidir. Tereyağı, yağlar ve yağlı etler şeklinde yiyeceklerde bulunurlar.

Vitaminler metabolizmamızı tanzim etmek, kan pıhtıları kurmak ve bağışıklık sistemimizi korumak şeklinde muhtelif vücut fonksiyonları için gereklidir. Meyve, sebze ve tam tahıllar şeklinde yiyeceklerde bulunurlar.

Mineraller ek olarak kemik yapımı, kalp atış hızımızı tertip ve kanımız vesilesiyle oksijen nakliyat şeklinde muhtelif vücut fonksiyonları için de gereklidir. Et, balık, kümes hayvanları, fasulye ve kuruyemiş şeklinde yiyeceklerde bulunurlar.

Su, hayat için eğer olmazsa olmazdır. Vücut ağırlığımızın %60'ından fazlasını oluşturur ve hücrelerimize gıdaları taşımak, vücut sıcaklığımızı tanzim etmek ve atık ürünleri uzaklaştırmak şeklinde muhtelif vücut fonksiyonlarında rol oynar.

Her besinden doğru oranda alabilmek için muhtelif yiyecekler yemeliyiz. Sıhhatli bir rejim bol bol meyve, sebze, tam tahıllar, yağsız protein ve azca yağlı süt ürünleri ihtiva eder.

IV. Doğru oranda gıda iyi mi alınır?

Sıhhatli bir vücut ve zihin için doğru oranda gıda almak esastır. Aşağıdaki ipuçları, ihtiyacınız olan gıdaları aldığınızdan güvenilir olmanıza destek olabilir:

• Bütün gıda gruplarından muhtelif besinler tüketin.
• Olası olduğunca tam, işlenmemiş besinleri tercih edin.
• İşlenmiş gıdaların, şekerli içeceklerin ve sağlıksız yağların tüketimini sınırlayın.
• Olası olduğunca kendi yemeğinizi pişirin.
• Yemek etiketlerini dikkatlice okuyunuz ve yedikleriniz hikayesinde bilgili seçimler yapın.

İhtiyacınız olan gıdaları alamadığınız hikayesinde endişeleniyorsanız, doktorunuzla yahut kayıtlı bir diyetisyenle görüşün. Bireysel ihtiyacınız olan şeyleri karşılayan kişiselleştirilmiş bir beslenme planı oluşturmanıza destek olabilirler.

V. Hayatın değişik evrelerinde beslenme

İnsanların beslenme gereksinimleri hayatları süresince değişmiş olur. Bebekler, çocuklar ve gençler yetişkinlerden değişik besinlere gerekseme duyar ve gebe ve emziren hanımefendilerin benzersiz beslenme ihtiyaçları vardır. Yaşlı yetişkinlerin de sıhhatli kalmak için gıda alımlarına dikkat etmeleri icap eder.

İşte yaşamın değişik evrelerinde beslenmeye ait birtakım genel ipuçları:

• Bebeklerin ilk 6 ay bir tek anne sütü ile beslenmesi icap eder.
• Çocuklar bütün gıda gruplarından muhtelif ve sıhhatli besinler yemelidir.
• Ergenlerin gelişme ve gelişmelerini desteklemek için bol bol meyve, sebze ve tam tahıl tüketmeleri icap eder.
• Gebe ve emziren hanımefendilerin büyüyen bebeklerini desteklemek için günde extra 300-500 kalori almaları icap eder.
• Yaşlı yetişkinlerin lif payı yüksek, doymuş yağ payı düşük ve sodyum payı orta düzeyde olan bir rejim uygulaması icap eder.

Hayatın değişik dönemlerindeki beslenme ile alakalı daha ayrıntılı informasyon edinmek için doktorunuzla yahut diyetisyeninizle görüşün.

VI. Muayyen esenlik koşullarına yönelik beslenme

Beslenme, muhtelif esenlik durumlarının yönetilmesinde ve önlenmesinde mühim bir rol oynar. Mesela, sıhhatli bir rejim kalp hastalığı, nüzul, tip 2 diyabet ve birtakım kanser türlerinin riskini azaltmaya destek olabilir. Ek olarak artrit, Crohn hastalığı ve irritabl bağırsak sendromu şeklinde kronik durumların semptomlarını yönetmeye de destek olabilir.

Muayyen bir esenlik durumunuz var ise, rejiminizin semptomlarınızı yönetmeye ve genel sağlığınızı iyileştirmeye iyi mi destek olabileceği hikayesinde doktorunuzla konuşmanız önemlidir. Doktorunuz muayyen bir rejimi takip etmenizi yahut yeme alışkanlıklarınızda muayyen değişimler yapmanızı önerebilir.

Beslenmenin muayyen esenlik sorunlarının yönetilmesine iyi mi destek olabileceğine dair birtakım örnekler şunlardır:

• Sıhhatli beslenme, kan basıncını ve kolesterol seviyelerini düşürmeye destek olabilir, bu da kalp hastalığı ve nüzul riskini azaltabilir.
• Bol bol meyve, sebze ve tam tahıl tüketmek sıhhatli bir kiloyu korumaya destek olabilir ve bu da tip 2 diyabet riskini azaltabilir.
• Antioksidan açısından varlıklı bir beslenme, hücreleri hasardan korumaya destek olabilir ve bu da birtakım kanser türlerine yakalanma riskini azaltabilir.
• Sıhhatli bir beslenme, artrit, Crohn hastalığı ve irritabl bağırsak sendromunun semptomlarını yönetmeye destek olabilir.

Beslenmenin hususi esenlik durumunuzu yönetmenize iyi mi destek olabileceği ile alakalı daha çok informasyon edinmek istiyorsanız, doktorunuzla yahut kayıtlı bir diyetisyenle görüşün.

VII. Bütçenize müsait sıhhatli beslenme

Bütçenize müsait sıhhatli beslenmek mümkündür, sadece birazcık planlama ve gayret gerektirir. Bütçenize müsait sıhhatli beslenmek için birkaç ipucu:

• Meyve ve sebzeleri mevsiminde satın alın. Daha ucuz olacak ve daha leziz olacaklardır.
• En iyi fiyatlar için alışveriş yapın. Değişik mağazalardaki tutarları karşılaştırın ve indirimleri arayın.
• Olası olduğunca jenerik markalı yiyecekler satın alın. Çoğu zaman markalı mamüller kadar iyidirler sadece daha azca maliyetlidirler.
• Evde daha sık yiyecek pişirin. Dışarıda yiyecek yiyecek pahalıdır, bundan dolayı evde yiyecek pişirmek paradan tutum etmenin mükemmel bir yoludur.
• Artıkları kullanan yemekler yapın. Bu, yemek bütçenizi genişletmenin ve yemek israfını azaltmanın mükemmel bir yoludur.
• Yemek almak için parasız yahut düşük maliyetli yollar arayın. Yemek almakta zorlanan insanlara destek olmak için yemek bankaları, aşevleri ve camia bahçeleri şeklinde birçok kaynak mevcuttur.

Bu ipuçlarını takip ederek bütçenize müsait sıhhatli beslenebilir, tekrar de leziz ve besleyici yemeklerin tadını çıkarabilirsiniz.

Sıhhatli beslenme ipuçları

Sıhhatli beslenmeye dair birkaç ipucu:

• Bütün gıda gruplarından muhtelif besinler tüketin.
• Rafine tahıllar yerine tam tahılları tercih edin.
• Bol bol meyve ve sebze tüketin.
• Yağsız protein kaynaklarını tercih edin.
• Sağlıksız yağları sınırlayın.
• İlave şekeri sınırlayın.
• Bolca su için.
• Dışarıda yiyecek yediğinizde sıhhatli tercihler yapın.
• Beslenme alışkanlıklarınıza dikkat edin.

IX. Yaygın beslenme mitleri

İnsanların yedikleri hikayesinde sağlıksız seçimler yapmasına yol açabilecek birçok yaygın beslenme efsanesi vardır. İşte en yaygın beslenme efsanelerinden bazıları ve gerçekler:

• Efsaneleşmiş: Yağ yiyecek sizi şişmanlatır.

  Reel: Bütün yağlar eşit yaratılmamıştır. Doymuş ve trans yağlar şeklinde birtakım yağlar sağlıksızdır ve kalp hastalığı ve öteki esenlik sorunları riskinizi artırabilir. Sadece, tekli doymamış ve çoklu doymamış yağlar şeklinde öteki yağlar sağlıklıdır ve aslen zayıflamanıza ve sağlığınızı iyileştirmenize destek olabilir.

• Efsaneleşmiş: Kas geliştirmek için bol bol protein tüketmeniz icap eder.

  Reel: İhtiyacınız olan protein miktarı yaşınıza, aktivite seviyenize ve genel sağlığınıza bağlıdır. Bir çok insan yağsız etler, balık, fasulye ve kuruyemişler şeklinde muhtelif yiyecekler yiyerek rejimlerinden kafi protein alabilir.

• Efsaneleşmiş: Zayıflamaya çalışıyorsanız meyve yiyemezsiniz.

  Reel: Meyve, zayıflamanıza destek olabilecek sıhhatli ve besleyici bir besindir. Meyveler kalorisi düşüktür ve tok ve doyum olmuş hissetmenize destek olabilecek lif ihtiva eder.

• Efsaneleşmiş: Günde sekiz bardak su içmeniz icap eder.

  Reel: Her gün gerekseme duyduğunuz su miktarı yaşınıza, aktivite seviyenize ve iklime bağlıdır. Bir çok insan, susadığında beslenmesinden ve sıvı içerek kafi suyu alabilir.

S: Beslenme ile beslenme biyokimyası arasındaki ayrım nelerdir?

A: Beslenme, yiyeceklerin sağlığımızı iyi mi etkilediğini inceleyen bir bilim dalıdır. Beslenme biyokimyası ise, yemek yediğimizde vücudumuzda gerçekleştirilen kimyasal süreçleri inceleyen bir bilim dalıdır.

S: Besinlerin değişik türleri nedir?

A: Altı ana gıda türü vardır: karbonhidratlar, proteinler, yağlar, vitaminler, mineraller ve su.

S: Doğru oranda gıdaları iyi mi alabilirim?

A: Doğru oranda gıda almanın en iyi yolu, bütün gıda gruplarından muhtelif yemekleri içeren dengeli bir rejim yemektir.